ทำไมต้อง Ball Valve บอลวาล์ว

บอลวาล์วเป็นวาล์วที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในการควบคุมการเปิด-ปิดของเหลว ด้วยกลไกที่เรียบง่ายแต่มีประสิทธิภาพ โดยมีลูกบอลทรงกลมที่มีรูตรงกลางเป็นตัวปิดกั้นการไหล

ส่วนประกอบหลักของบอลวาล์ว
1.ลูกบอล (Ball): หัวใจของบอลวาล์ว ลูกบอลที่อยู่ในวาล์ว ส่วนใหญ่ผลิตจากเหล็กกล้า หรืออาจใช้วัสดุอื่นๆขึ้นอยู่กับสารไหล โดยหากมีรูขนาดเท่ากับเส้นผ่านศูนย์กลางภายในท่อเรียก (Full Bore Valve) หากเล็กกว่าเรียก (Reduce Bore Ball Valve)

2. ตัววาล์ว (Valve Body): โครงสร้างวาล์วภายนอก ผลิตมาจากเหล็กหล่อเป็นโครงสร้างหลักที่เชื่อมต่อกับท่อส่งของเหลว มีทั้งแบบหน้าแปลน (Flange End) หรือแบบเชื่อมติดกับท่อส่งของเหลว (Weld End) ตัววาล์วเกิดจากการประกอบของตัววาล์ว 2 ชิ้นมา เชื่อมกัน โดยมักใช้กับวาล์วความดันสูงมากๆ หรือใช้น็อตในการเชื่อมสำหรับวาล์วการใช้งานทั่วไป
รูปแบบของการประกอบ valve body หลักๆมี 2 แบบ
2.1 Side entry
Valve Body สองชิ้นเข้าด้วยกันแนวเดียวกับทิศทางการไหลของ ของเหลว
2.2 Top Entry คือการ
ทำการหล่อ Valve Body มาทั้งชิ้น แล้วนำ Ball มาใส่ด้านบนแล้วปิดด้วย Valve Body อีกชิ้น

3. Valve Seat : วงแหวนที่ทำจากยาง, PTFE หรือวัสดุอื่นๆ ติดตั้งอยู่ทั้งสองด้านของทางเข้าออกลูกบอล เพื่อไม่ให้สารไหลผ่านช่องว่างที่เกิดจากการการประกอบกันระหว่าง Ball และ Valve Body ที่ทำจากเหล็ก โดยรูที่น้ำไหลผ่านบอลวาล์ว จะมีขนาดต่างกันออกไป ดังนี้

ขนาดรูของบอลวาล์ว

  1. รูลด (Reduced Bore/Reduced Port): รูของบอลเล็กกว่ารูท่อ ใช้ลดแรงดันและเพิ่มความเร็วของของเหลว เหมาะกับงานที่ต้องการความเร็ว เช่น ไอน้ำ น้ำมัน หรือก๊าซ แต่มีข้อเสียคือสูญเสียแรงดัน
  2. รูปกติ (Standard Bore/Standard Port): รูของบอลเล็กกว่าขนาดท่อเล็กน้อย ลดแรงดันได้น้อยกว่า Reduce Port
  3. รูเต็ม (Full Bore/Full Port): รูของบอลเท่ากับขนาดรูของท่อ ลดแรงดันน้อยมาก เหมาะกับงานที่ต้องการการไหลของของเหลวเต็มที่

ปัจจัยในการเลือกระหว่างวาล์วเต็มและวาล์วลดขนาด Full/Reduce/Standard Port:

  • การทำความสะอาด (Pigging): รูเต็ม (Full Bore/Full Port)วาล์วเต็มเหมาะสำหรับการทำความสะอาดท่อ เนื่องจากตัว pig สามารถผ่านได้โดยไม่ติดขัด
  • ต้นทุน: Reduced Port กับ Standard Port ราคาดีกว่า วาล์วเต็ม เพราะวาล์วเต็มมีราคาแพงกว่าและหนักกว่าวาล์วลดขนาด เนื่องจากใช้วัสดุมากกว่าแต่จะแตกต่างกันสิ้นเชิงในวาล์วขนาดใหญ่ เช่น 8 นิ้ว 10 นิ้ว หรือใหญ่กว่านั้น
  • ของเหลวในกระบวนการ (Process fluid): รูเต็ม (Full Bore/Full Port) วาล์วเต็มจะช่วยให้ของเหลวไหลผ่านได้ง่ายกว่า
  • การลดแรงดัน (Pressure drop):Reduced Port กับ Standard Port วาล์วรูปกติหรือรูลดขนาดสามารถทำให้เกิดการลดแรงดันได้ เนื่องจากของเหลวต้องผ่านช่องแคบ แต่ถ้าไม่ใช่ไซส์ใหญ่มาก ปัจจัยนี้จะไม่ส่งผลกระทบมาก
  • การเลือกตามระบบท่อ (Going to piping way): การเลือกใช้วาล์วประเภทเดียวกันกับระบบท่อสามารถช่วยลดค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษาได้

วาล์วที่ใช้มาตรฐานอเมริกาจะมีประสิทธิภาพโดยดูจากค่า 2 ค่าหลักๆ คือ

  1. WOG (Water, Oil, Gas): น้ำ น้ำมัน ก๊าซ เป็นค่าที่แสดงถึงแรงดันสูงสุดที่วาล์วสามารถทนได้เมื่อใช้กับน้ำ น้ำมัน หรือก๊าซ ที่อุณหภูมิห้อง
  2. WSP (Working Steam Pressure): ความดันไอน้ำ เป็นค่าที่แสดงถึงแรงดันสูงสุดที่วาล์วสามารถทนได้เมื่อใช้กับไอน้ำที่อุณหภูมิสูง

โดยทั่วไปแล้ว วาล์วที่มีการเชื่อมต่อแบบหน้าแปลน (Flange) จะมีการกำหนดมาตรฐานตามมาตรฐานของหน้าแปลน เช่น ANSI B16.5, ASME B16.47, API 605 ซึ่งจะช่วยให้การเลือกใช้วาล์วเป็นเรื่องที่ง่ายและเหมาะสมกับงานมากยิ่งขึ้น

บทความที่เกี่ยวข้อง

วาล์วกันกลับ หรือเช็ควาล์ว (Check Valve) อุปกรณ์สำคัญในระบบท่อ มีหน้าที่ป้องกันการไหลย้อนกลับของสารไหล เพื่อป้องกันความเสียหายต่ออุปกรณ์อืนในระบบ
บาสเก็ตสเตรนเนอร์ (Basket Strainer) หรือตัวกรองตระกร้า ทำงานโดยการกรองสารไหลผ่านตะกร้ากรอง ซึ่งทำจากตาข่าย (mesh) ที่มีความละเอียดตามต้องการ
อุปกรณ์เชื่อมต่อที่ออกแบบมาให้มีความยืดหยุ่น สามารถรองรับการเคลื่อนไหว การสั่นสะเทือน และการขยายตัวของระบบท่อหรือชิ้นส่วนเครื่องจักรได้ โดยไม่ส่งผลกระทบต่อประสิทธิภาพการทำงานของระบบ
หัวขับ อุปกรณ์ที่ทำหน้าที่แปลงพลังงานจากรูปแบบหนึ่ง (เช่น พลังงานไฟฟ้า, พลังงานลม, พลังงานไฮดรอลิก) ให้เป็นการเคลื่อนที่เชิงกล เพื่อควบคุมการเปิด-ปิดอุปกรณ์ต่างๆ เช่น วาล์ว
Phone
Messenger
Email
Line
Messenger
Line
Phone
Email